• نویسنده :
• 1402-03-17

رایانش ابری چیست؟

رایانش ابری یک مدل محاسباتی است که از طریق شبکه‌های اینترنتی، منابع محاسباتی، ذخیره‌سازی داده، سرویس‌های نرم‌افزاری و دیگر منابع مرتبط را به صورت انبوه و از راه دور فراهم می‌کند. در این مدل، کاربران قادرند به راحتی و با توجه به نیازهای خود، به این منابع دسترسی داشته باشند و از آنها استفاده کنند. علاوه بر این، این منابع به صورت مشترک و پویا در اختیار کاربران قرار می‌گیرند و می‌توانند به صورت مقیاس‌پذیر مورد استفاده قرار بگیرند.

در رایانش ابری، منابع محاسباتی و سرویس‌های مرتبط به صورت مجازی ارائه می‌شوند. به عبارتی، کاربران با استفاده از یک زیرساخت مشترک و انعطاف‌پذیر، به طور مجازی منابع محاسباتی را مورد استفاده قرار می‌دهند. این منابع می‌توانند شامل سرورها، ذخیره‌سازی، شبکه‌ها، سرویس‌های نرم‌افزاری و دیگر عناصر محاسباتی باشند.

رایانش ابری به کاربران امکان می‌دهد بدون نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه بزرگ، به منابع محاسباتی و سرویس‌های نرم‌افزاری دسترسی پیدا کنند. این مدل، انعطاف‌پذیری بالا و قابلیت مقیاس‌پذیری را فراهم می‌کند، به این معنی که منابع به صورت خودکار و بر اساس نیازهای کاربران مورد تغییر قرار می‌گیرند. همچنین، کاربران تنها هزینه‌ای را متصور می‌شوند که متناسب با استفاده و میزان منابع مصرفی خود پرداخت می‌کنند.

با استفاده از رایانش ابری، سازمان‌ها و کسب و کارها می‌توانند به طور مؤثر واکنش‌پذیری خود را افزایش دهند. آن‌ها می‌توانند در مدت زمان کمتری به منابع مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند، برنامه‌ها و سرویس‌های نرم‌افزاری را پیاده‌سازی کنند و با توجه به نیازهای تغییرات پیش بینی نشده، مقیاس‌پذیری را مدیریت کنند. همچنین، رایانش ابری امکان بالا بردن امنیت و پشتیبانی فنی را نیز فراهم می‌کند.

به طور خلاصه، رایانش ابری به عنوان یک الگوی محاسباتی انعطاف‌پذیر و پویا، به کاربران اجازه می‌دهد منابع محاسباتی را به صورت مجازی و از راه دور مورد استفاده قرار دهند و به طور مؤثر از آنها بهره ببرند.

تاریخچه رایانش ابری

رایانش ابری به عنوان یک مفهوم نوظهور در حوزه فناوری اطلاعات، ریشه‌های خود را در دهه ۱۹۶۰ دارد. اما رشد و توسعه واقعی این مفهوم در دهه‌های بعدی رخ داده است. در ادامه، به مراحل کلیدی تاریخچه رایانش ابری اشاره می‌کنیم:

1. دهه ۱۹۶۰: مفهوم رایانش ابری به صورت نظری در مقالات علمی مطرح شد، اما در آن زمان زیرساخت‌های لازم برای اجرای آن وجود نداشت.
2. دهه ۱۹۹۰: با پیشرفت فناوری اینترنت و قدرت محاسباتی، رایانش ابری به صورت عملی مورد استفاده قرار گرفت. شرکت‌هایی مانند امازون و اریکسون در این زمینه پیشگام بودند.
3. درازمدت ۲۰۰۰: با ظهور شرکت‌هایی مانند گوگل، مفهوم رایانش ابری به شکل گسترده‌تری به توجه عمومی رسید. توانایی استفاده از منابع محاسباتی به صورت مجازی و انبوه جذابیت زیادی برای سازمان‌ها و کسب و کارها به ارمغان آورد.
4. دهه ۲۰۱۰: با افزایش رشد و پذیرش رایانش ابری، شرکت‌های بزرگی مانند مایکروسافت، آمازون و گوگل در این زمینه فعالیت گسترده‌تری داشتند. استفاده از رایانش ابری به عنوان مدل محاسباتی اصلی برای سازمان‌ها روز به روز افزایش یافت.

از آن زمان به بعد، رایانش ابری به عنوان یکی از اصلی‌ترین فناوری‌های مورد استفاده در سازمان‌ها و کسب و کارها شناخته شده است و پیشروان این صنعت در توسعه و بهبود آن مشغول به فعالیت هستند.

انواع مدل‌های رایانش ابری

رایانش ابری در انواع مختلفی ارائه می‌شود که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. در زیر به برخی از اصلی‌ترین مدل‌های رایانش ابری اشاره می‌کنیم و توضیحاتی درباره هر یک ارائه می‌دهیم:

1. رایانش ابری عمومی (Public Cloud): در این مدل، منابع محاسباتی به صورت عمومی ارائه می‌شوند و توسط یک سرویس‌دهنده خارجی مدیریت می‌شوند. کاربران می‌توانند بر اساس نیاز خود، از این منابع استفاده کنند و هزینه‌ها را بر اساس مصرف و استفاده واقعی پرداخت کنند. مثال‌هایی از سرویس‌های رایانش ابری عمومی شامل آمازون وب سرویس (AWS) و مایکروسافت آزور است.
2. رایانش ابری خصوصی (Private Cloud): در این مدل، منابع محاسباتی به صورت خصوصی و اختصاصی برای یک سازمان یا سازمان‌ها ارائه می‌شود. این سازمان‌ها می‌توانند از طریق مراکز داده داخلی خود یا سرویس‌دهندگان خارجی مدیریت منابع را برعهده بگیرند. این مدل برای سازمان‌هایی با نیازهای امنیتی بالا و کنترل کامل بر منابع مناسب است.
3. رایانش ابری هیبرید (Hybrid Cloud): این مدل ترکیبی از رایانش ابری عمومی و خصوصی است. سازمان‌ها در این مدل می‌توانند بخشی از منابع خود را درون سازمان مدیریت کنند و برای نیازهای بزرگتر یا موقتی، از منابع عمومی رایانش ابری استفاده کنند. این مدل امکان افزایش قابلیت انعطاف‌پذیری و کاهش هزینه‌ها را فراهم می‌کند.
4. رایانش ابری اجتماعی (Community Cloud): در این مدل، چندین سازمان یا گروه از سازمان‌ها با نیازهای مشابه، منابع رایانش ابری را به صورت مشترک استفاده می‌کنند. این سازمان‌ها معمولاً از یک منبع مشترک استفاده می‌کنند و تعاون و همکاری بین آن‌ها تسهیل می‌شود.

این انواع مدل‌های رایانش ابری تنها چند نمونه از مدل‌های موجود هستند و بسته به نیازها و شرایط هر سازمان، مدل‌های دیگری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

امنیت رایانش ابری

امنیت رایانش ابری یکی از جنبه‌های حیاتی در استفاده از این فناوری است. به دلیل اینکه اطلاعات سازمانی و حساس در محیطی خارجی ذخیره و پردازش می‌شوند، ضرورت ایجاد مکانیزم‌های امنیتی و حفاظتی حائز اهمیت است. در زیر به برخی از مباحث مرتبط با امنیت رایانش ابری اشاره می‌کنیم:

1. حریم خصوصی (Confidentiality): امنیت حریم خصوصی برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به اطلاعات سازمانی بسیار حائز اهمیت است. روش‌های رمزنگاری، کنترل دسترسی و مدیریت هویت برای حفظ حریم خصوصی اطلاعات استفاده می‌شوند.
2. امنیت شبکه (Network Security): بخشی از امنیت رایانش ابری، امنیت شبکه است. این شامل مواردی مانند جداسازی شبکه، جلوگیری از حملات DDoS (منع سرویس)، پارامترهای امنیتی مانند فایروال و IPS است.
3. امنیت داده (Data Security): حفظ امنیت داده‌ها در رایانش ابری بسیار مهم است. مکانیزم‌های رمزنگاری، مدیریت کلید، نسخه پشتیبانی و مکانیزم‌های پاکسازی داده برای افزایش امنیت داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
4. امنیت فیزیکی (Physical Security): این شامل امنیت مراکز داده، دسترسی محدود به تجهیزات فیزیکی و کنترل دسترسی به سرورها و تجهیزات است. این اقدامات جلوی دسترسی غیرمجاز به سیستم‌ها را می‌گیرند.
5. امنیت اطلاعات کاربر (User Information Security): محافظت از اطلاعات کاربران نیز جزء امنیت رایانش ابری است. از جمله اقداماتی که برای این منظور انجام می‌شود، مدیریت هویت و دسترسی کاربران، رمزنگاری اطلاعات حساب کاربری و مکانیزم‌های احراز هویت است.

به طور کلی، امنیت رایانش ابری بسته به نوع سرویس ابری و مدل استفاده شده متفاوت است. سازمان‌ها در انتخاب ارائه دهنده ابر و استفاده از ابزارهای امنیتی مناسب باید ملاحظات امنیتی را به خوبی مدنظر قرار دهند.

مزایای استفاده از رایانش ابری

استفاده از رایانش ابری در سازمان‌ها و شرکت‌ها به عنوان یک راهکار فناوری اطلاعاتی متداول، بسیاری از مزایا و فواید قابل توجهی را به همراه دارد. در زیر به برخی از مزایای استفاده از رایانش ابری اشاره می‌کنیم:

1. کاهش هزینه‌ها: با استفاده از رایانش ابری، نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه برای ساخت و راه‌اندازی سرورها و زیرساخت‌های مورد نیاز به شدت کاهش می‌یابد. همچنین، هزینه‌های نگهداری، نگهداری فیزیکی سرورها و بروزرسانی‌ها نیز کاهش می‌یابد.
2. قابلیت مقیاس‌پذیری: رایانش ابری امکان مقیاس‌پذیری عمودی و افقی را فراهم می‌کند. با استفاده از ابر، می‌توان به راحتی منابع محاسباتی، ذخیره‌سازی و پهنای باند را بر اساس نیازهای سازمان تغییر داد و تنظیم کرد.
3. زمانبندی و دسترسی آسان: استفاده از رایانش ابری به سازمان‌ها امکان می‌دهد تا به راحتی و با سرعت بالا منابع مورد نیاز خود را در اختیار داشته باشند. این امر باعث افزایش سرعت عملکرد و کاهش زمان نیاز برای استقرار سرویس‌ها می‌شود.
4. راهبردی منعطف: رایانش ابری به سازمان‌ها امکان می‌دهد تا با تغییرات در نیازها و الزامات خود، به راحتی سرویس‌ها و برنامه‌های خود را تغییر داده و به روزرسانی کنند. این امکان سازمان‌ها را در بهبود استراتژی‌ها و پاسخگویی به نیازهای بازار تقویت می‌کند.
5. بهبود کارایی و عملکرد: رایانش ابری با استفاده از مدیریت منابع متمرکز و بهینه، بهبود کارایی و عملکرد سرویس‌ها را فراهم می‌کند. منابع محاسباتی و ذخیره‌سازی قدرتمند ابر باعث افزایش سرعت و کارایی در ارائه سرویس‌ها می‌شود.

به طور کلی، استفاده از رایانش ابری باعث بهبود عملکرد، کاهش هزینه‌ها، افزایش انعطاف‌پذیری و امکانات مقیاس‌پذیری، تسریع در استقرار سرویس‌ها و بهبود کیفیت خدمات می‌شود. این مزایا باعث شده است که رایانش ابری به عنوان یک راهکار محبوب در سازمان‌ها و شرکت‌ها مورد استفاده قرار گیرد.